Documentaire: Unesco Erfgoed - Balkanlanden & Armenie
BALKANLANDEN en ARMENIË
Dubrovnik is een havenstad in Dalmatië en wordt als een van de mooiste steden van de Adriatische kust beschouwd. Deze Parel van de Adriatische Zee bereikte in de 15e en 16e eeuw haar hoogtepunt als zeemacht. De stad werd een ommuurde vesting en ondanks een hevige aardbeving in 1667 zijn veel Gotische, Barokke en Renaissance kerken, kloosters en paleizen bewaard gebleven. In de jaren 90 werden deze monumenten door de oorlog opnieuw beschadigd, maar door Unesco worden deze volledig gerestaureerd.
Het hart van de stad Split wordt gevormd door het paleis van Diocletianus, gebouwd in het jaar 300. De nog bestaande kathedraal is in de middeleeuwen gebouwd op de resten van het mausoleum. Verder zijn er in het centrum vele Romeinse kerken, gotische paleizen en middeleeuwse verdedigingswerken te vinden.
Butrint ligt in het uiterste zuiden van Albanië vlakbij het eiland Corfu. De plaats was ooit een Griekse kolonie en is later overheerst door de Romeinen, Byzantijnen en ook korte tijd door Venetië. Door deze invloeden is Butrint een belangrijke archeologische plaats geworden met een goed bewaarde akropolis, baptisterium en de leeuwenpoort, een stadspoort uit de middeleeuwen. In 1999 besloot Unesco niet alleen Butrint maar ook de omgeving van bijna 16 ha op de lijst van werelderfgoederen te plaatsen om de vondsten te beschermen tegen plunderingen.
In de middeleeuwen was de natuurlijke haven van Montenegro een belangrijk handelscentrum. Tegenwoordig is de baai van Kotor een grote toeristische trekpleister met vele monumenten zoals Romaanse kerken en de stadswallen. In 1979 zijn veel monumenten door een zware aardbeving beschadigd. Met hulp van UNESCO is het meeste weer gerestaureerd.
De St. Jacob kathedraal in Šibenik is het bewijs van een kunstzinnig proces tussen Dalmatische en Toscaanse architecten. Drie architecten hebben een uniek bouwwerk gecreëerd. De stenen van de koepel zijn zodanig bewerkt dat ze in elkaar passen zonder gebruik van metselspecie. De buitenkant wordt gesierd door 72 gebeeldhouwde gezichten op de kroonlijst. Ook dat illustreert de succesvolle samenwerking tussen Gotische en Renaissance stijl.
Trogir is een opvallend voorbeeld van diverse culturen in een stad. Het rechthoekige straatbeeld van deze stad stamt uit de Griekse tijd. Daarna is de stad in handen geweest van de Romeinen en van Venetië. Dit is vooral te zien aan de prachtige Romaanse kerken en gebouwen in Renaissance en Barok stijl.
Het Geghard klooster bestaat uit verschillende kerken en tombes, waarvan de meesten uit rots zijn gehakt. Dit is kenmerkend voor de Armeense architectuur uit de middeleeuwen. Het complex is gelegen voor de toegang van de Boven-Azat vallei, een adembenemend landschap dat samen met het kloostercomplex Geghard en de kloosters van Haghpat en Sanahin op de lijst van UNESCO zijn gezet.
Mostar werd in de 13e eeuw gesticht en kende tijdens de Ottomaanse periode in de 15e en 16e eeuw een welvarende periode door de strategische ligging. Mostar dankt haar naam aan de Mostari, brugwachters die vanuit hun torens de houten brug bewaakten. Deze brug werd in de 16e eeuw vervangen door een stenen brug. Deze Stari Most (''Oude Brug'') was een meesterwerk van de Barokke Ottomaanse architectuur.
In 1993 braken hevige gevechten uit en werd het historische centrum en de Stari Most verwoest. Tegenwoordig is Mostar door een brede weg in twee gedeeld met een Kroatisch deel in het westen en een moslimgedeelte in het oosten. Met hulp van UNESCO is zowel de stad als de oude brug weer herbouwd en in 2005 is het historische gedeelte van de stad samen met de brug tot werelderfgoed verklaard.
